BARNEVELD Iedereen zat fout in de voorbereidingen van de afgrijselijk misgelopen invoering van het leerlingenvervoer in augustus vorig jaar. Alle flaters zijn in feite terug te leiden tot één partij: de Regio FoodValley. Die beloofde vorige week beterschap. Maar is die club nog wel geloofwaardig? Ondertussen zwijgen de meeste politieke partijen in de acht betrokken gemeenten.
Jannes Bijlsma
Het ging namelijk wel héél erg mis, blijkt uit het rapport van het onafhankelijk onderzoeksbureau AT Osborne. De centrale vraag die de onderzoekers daarin beantwoorden, luidde: ‘Wat is er verkeerd gegaan bij het, volgens het bestek, invoeren van het leerlingenvervoer in de Regio FoodValley en waar komt dit door?’ Vooral het bijzinnetje ‘volgens het bestek’ is interessant; het leidt namelijk de focus van de onderzoekers enigszins af van wat er voorafging aan het opstellen van het bestek voor de verschillende aanbestedingen van zowel de regiecentrale als de taxibedrijven. Want schortte het niet juist aan dat bestek? Liep het daardoor misschien (mede) uit de hand? En wie zaten er eigenlijk aan de bestuurlijke knoppen?
PORTEFEUILLE MOBILITEIT De ‘regering’ van de Regio FoodValley wordt gevormd door het regiobestuur, bestaande uit wethouders en burgemeesters uit de verschillende gemeenten. Barneveld vaardigt hiervoor wethouder Aart de Kruijff (SGP) af. Zijn portefeuilles: ruimtelijke ordening, wonen en – inderdaad – mobiliteit. Dat regiobestuur besloot drie jaar geleden dat er een ‘stuurgroep basismobiliteit’ binnen FoodValley moest komen die besluiten over mobiliteit voorbereidt. Namens Barneveld nam wethouder Hans van Daalen (ChristenUnie) daar zitting in. De stuurgroep meende in juni 2015 dat het vervoer per 2017 anders moest worden geregeld. Aanleiding hiervoor was dat de provinciale Regiotaxi Gelderland ging verdwijnen. Voortaan zou Valleihopper dat WMO-vervoer verzorgen, onder regie van FoodValley. Uit het oogpunt van ‘efficiency’ voegde de stuurgroep daar het leerlingenvervoer aan toe, tot dan toe een gemeentelijke taak. Zo konden busjes die ‘s ochtends eerst voor het leerlingenvervoer worden ingezet, worden gebruikt voor WMO-vervoer als de scholieren eenmaal op school zijn afgeleverd.
Van Daalen en co besloten verder tot het invoeren van een ‘regiemodel’: niet de taxibedrijven maar een speciale regiecentrale zou de rittenplanning op zich nemen. Een ingrijpend besluit. Het systeem van één taxibedrijf dat zowel de planning als het vervoer op zich nam, en dat op zich goed liep, zou verdwijnen. Maar er was ook best wat te zeggen voor het combineren van de ‘vervoersstromen’. Het nieuwe systeem voorzag tevens in drie taxibedrijven in plaats van één. Ook dat besluit is te volgen; als een taxibedrijf failliet gaat kunnen de twee andere het vervoer overnemen. De keuze voor een regiecentrale is hierdoor ook steekhoudend; die heeft zo het best goed zicht op welk busje wanneer beschikbaar is.
De stuurgroep stelde een projectleider, een ambtelijke werkgroep en externe adviseurs aan om de aanbestedingen voor de regiecentrale en de taxibedrijven op te stellen. Die werden gecontracteerd en men kon aan de slag met de voorbereidingen van de invoering van het nieuwe regionale systeem. Daarin ging het echter faliekant mis. Regiecentrale, gemeenten, taxibedrijven; meer dan eens lagen ze met elkaar overhoop. Gegevens van ritten en kinderen werden niet, niet op tijd of foutief aangeleverd, softwaresystemen plotseling vernieuwd, kortom: dit kon niet goed gaan.
FEITENOVERZICHT Alle partijen hadden fouten gemaakt op dit dossier, concludeerde onderzoeksbureau AT Osborne: de nieuwe regiecentrale, de ingehuurde taxibedrijven en de gemeenten. En ja, ook de Regio FoodValley had zijn aandeel in het fiasco, als opdrachtgever van het vervoer. Keurig volgens opdracht van de Regio FoodValley, zoomden de onderzoekers vooral in op de uitvoering van de gemaakte plannen. Hun feitenoverzicht begint niet eerder dan februari 2017. Wat zich tussen juni 2015 en toen precies voordeed weten we niet precies. Uit het onderzoek blijkt echter wel dat zowel het regiobestuur als de stuurgroep basismobiliteit één cruciaal ding in die periode over het hoofd zag; een flater waar uiteindelijk alle ruzies, fouten en softwareproblemen in de uitvoering indirect naar te herleiden waren. Wat waren zij namelijk vergeten: de ambtenaren leerlingenvervoer van de verschillende gemeenten bij de voorbereidingen voor de aanbestedingen te betrekken. Juist deze mensen, die de doelgroep van haver tot gort kennen en weten wat deze kwetsbare kinderen en hun ouders nodig hebben, werden tussen juni 2015 en februari 2017 volkomen genegeerd. De stuurgroep zelf, de projectleider en de leden van de ambtelijke werkgroep; niemand kwam op het lumineuze idee om hen om inhoudelijk advies te vragen over de keuze voor het regiemodel en het programma van eisen voor de aanbestedingen. Terwijl dat toch, op z’n zachtst gezegd, wel voor de hand lag.
WEINIG RUIMTE Hun snoeiharde kritiek in het rapport: de kwetsbaarheid van de doelgroep kreeg in de hele opzet van de Valleihopper ‘weinig ruimte’. ‘Het combineren van de ritten zorgt wellicht voor een efficiëntieslag, maar het zorgt er ook voor dat leerlingen de hele regio doorgereden worden terwijl thuis en school zich in naburige dorpen bevinden’. De ambtenaren buiten het proces houden, was derhalve een kapitale inschattingsfout. Waren deze ambtenaren eerder bij het proces betrokken, dan hadden er vast andere bestekken gelegen, met een grotere focus op de doelgroep. Wellicht was er dan helemaal niet gekozen voor het regiemodel, met een regiecentrale. Wellicht hadden er dan andere regiecentrales en taxibedrijven op de aanbestedingen ingeschreven, die elkaar niet in de haren waren vlogen.
ONGEWIJZIGD Alle rampzalige gebeurtenissen zijn terug te herleiden naar de gebrekkige ambtelijke voorbereiding, onder regie van de stuurgroep basismobiliteit en verantwoordelijkheid van het regiobestuur. Inmiddels is er een nieuw plan van aanpak voor het leerlingenvervoer gepresenteerd, waarin alle partijen hun fouten hebben geprobeerd te corrigeren. Hierin blijft de opzet van het WMO- en leerlingenvervoer ongewijzigd: de stuurgroep basismobiliteit behoudt haar sturende verantwoordelijkheid. Of dit plan een kans krijgt van de betrokken gemeenten – waaronder Barneveld – hangt af van de verschillende gemeenteraden.
GEWENSTE KWALITEIT Eén – ‘nieuwe’ – partij in Barneveld vindt alvast dat de gemeente het leerlingenvervoer voortaan zelf weer moet oppakken: Lokaal Belang. Mijntje Pluimers en de haren schrijven in hun verkiezingsprogramma: ‘Het is gebleken dat het uitbesteden daarvan niet de gewenste kwaliteit heeft geleverd’. Voorlopig houden de andere partijen hun kaarten voor de borst, inclusief Pluimers’ ‘eigen’ VVD (waarvoor zij nu nog in de gemeenteraad zit). Hebben zij het vertrouwen dat de nieuwe aanpak, onder leiding van dezelfde personen onder wiens verantwoordelijkheid het eerder zo mis ging, wel de gewenste kwaliteit oplevert?
http://barneveldsekrant.nl/lokaal/opinie-juiste-ambtenaren-bleven-buiten-beeld-380964