EEN REGENBOOG AAN LEEFTIJDEN
aansluiten bij de juiste ontwikkelingsfase

Ontwikkeling kun je niet dwingen! Net als slapen of ‘houden van’ voltrekt het zich wanneer het de ruimte krijgt en wanneer aan de juiste voorwaarden voldaan is. Forceren maakt hierbij meer kapot dan je lief is.

Sommige kinderen ontwikkelen precies binnen de lijntjes van opvoedschema’s en groeimodellen. Ze zijn niet te dik en niet te dun, niet te kort en niet te lang, behalen mijlpaal na mijlpaal met een neus voor ‘timing’ en worden zo ongecompliceerd groot en volwassen.

Echter, een hele grote groep kinderen, blijft niet zo gepast binnen de kaders tijdens hun groei. Ze denken bijvoorbeeld ‘out of the box’, voelen zich buitengesloten, functioneren op school of thuis niet zoals verwacht en vallen zo buiten de vastgestelde norm.

Hieraan kan een ander ontwikkelingstempo ten grondslag liggen, of er kan een ontwikkelingsstoornis aanwezig zijn en dan heb je ook nog een groep kinderen bij wie een ingrijpende gebeurtenis plaatsvindt terwijl ze opgroeien, die niet zonder gevolgen blijft. Niet zelden is er een combinatie van deze factoren.

Opgroeien verloopt niet in zwart-wit. Een kind hierbij begeleiden vraagt dan ook een bonte verzameling van vaardigheden én flexibiliteit bij de ouder en/of begeleider.

Wanneer je het kind wilt zien zoals het is, kijk je, desnoods door de kalenderleeftijd heen, wat het kind allemaal doet. Dan zie je waar het kind op dat gebied van zijn of haar ontwikkeling daadwerkelijk is en kun je daarbij aansluiten als opvoeder.
Iemand die dit als geen ander in de gaten heeft is de biopsycholoog Martine Delfos, die in de ontwikkeling van kinderen een regenboog aan leeftijden heeft ontdekt.
Zij stimuleert opvoeders en begeleiders om bij onbegrepen gedrag van kinderen de volgende zin te gebruiken: ‘Dit gedrag is normaal op de leeftijd van…’ en dan aan te sluiten bij wat het kind op dat moment op dat ontwikkelingsgebied blijkbaar nodig heeft.

Voorbeeld: Een meisje van 13 genoot ervan om prinsessenkleding aan te trekken en prinsesje te spelen, gedrag wat je veel jongere meisjes ook ziet doen (van een jaar of 6,7). Wanneer ze in haar prinsessenjurk buiten kwam, werd ze uitgelachen door de jongens uit de buurt. Kunnen we dit meisje dwingen om zich met leeftijdsgenootjes en make-up bezig te houden? Of sluiten we aan bij haar ontwikkelingsniveau op dit gebied? Haar moeder nodigde wat jonge meisjes uit de buurt thuis uit en met elkaar hebben ze prinsesje gespeeld.

Ditzelfde meisje zit misschien in de brugklas van het gymnasium en mag extra leerstof doen omdat ze alles zo snel oppikt. Haar moeder weet dat ze haar niet hoeft te overhoren of controleren, want haar dochter gaat hier al heel volwassen mee om. Ze moet haar echter wel controleren bij het douchen, want anders wast ze nooit haar haren.

Zo zijn er legio voorbeelden te geven van de ontwikkeling van kinderen die niet altijd binnen de lijntjes verloopt. Elk kind heeft zijn of haar eigen kleurrijke ontwikkelingsfases en doorloopt deze in zijn of haar eigen tempo. Elk kind heeft ook zijn of haar eigen plafond.

Met elkaar gaan we tijdens deze workshop onderzoeken hoe je kunt observeren waar een kind is in zijn of haar ontwikkeling en hoe je hier het beste bij aan kunt aansluiten, zonder te duwen of te trekken, zodat de mogelijkheden van een kind zich kunnen ontvouwen en de ontwikkeling (verder) tot bloei kan komen, kleurrijk en vol nuances.